Wielu uczniów i studentów nieraz przekonało się, jak ważne w procesie uczenia są dobre notatki – pomagają szybko przyswajać wiedzę i znacznie ułatwiają powtarzanie dużych partii materiału. Ale co oznacza, że notatki są dobre i jak je tworzyć, aby pozwalały na efektywną naukę?
Jakie notatki można nazwać idealnymi? To pytanie często zadają sobie studenci i uczniowie, zmęczeni wkuwaniem notatek, które zajmują tyle stron, co dosyć gruby podręcznik. Przede wszystkim, notatki powinny być krótkie i skondensowane. Nie jest wskazane, by były pisane pełnymi zdaniami ani, by zawierały zbyt dużo szczegółów. Dodatkowo, notatka idealna jest czytelna i logiczna – dużo łatwiej zapamiętać informacje rozpisane w ciekawy sposób graficzny i połączone związkami przyczynowo-skutkowymi. Nie warto oszczędzać na papierze – w każdej notatce powinno znaleźć się miejsce na ewentualne dopiski, jeśli stwierdzimy, że zapisany materiał jest niepełny.
Należy raz na zawsze zerwać z notatką w formie pełnych, długich zdań. Co więcej, nie warto nawet zawracać sobie głowy równoważnikami – wszystko po to, aby uniknać niepotrzebnego wydłużania sobie czas nauki i wkuwania rzeczy niepotrzebnych (np. spójników). Notatka powinna być przede wszystkim hasłowa, a więc zawierać jak najwięcej pojedynczych wyrazów czy nawet skrótów wyrazów, które są dla nas zrozumiałe. Skróty powinny być zawsze takie same oraz powiązane ze sobą w sposób logiczny.
Wiele osób pewnie zaśmieje się pod nosem, jednak najlepiej pamiętamy te notatki, które są kolorowe – wynika to z faktu, ze nasz mózg lepiej rejestruje to, co barwne niż to, co czarno-białe. Warto wypracować sobie system kolorów, które we wszystkich notatkach będą oznaczać to samo, na przykład kolor zielony – pojęcia, czerwony – daty, niebieski – ważne informacje. Dzięki temu, po jakimś czasie, bez problemu będziemy potrafili nie tylko zapamiętywać treść naszych notatek, ale również segregować sobie w głowie wszystkie przyswajane informacje.
Najlepszym sposobem na tworzenie nawet rozległych notatek są mapy myśli. Idea ta zrodziła się stosunkowo niedawno i przyjmuje różne nazwy, jak na przykład „słoneczko”. W centralnym miejscu czystej kartki zapisujemy najważniejsze zagadnienie, kluczowe dla całej notatki, i zakreślamy je kółkiem. Od tego zagadnienia prowadzimy strzałki (promyczki), na końcu których zapisujemy skojarzenia, pojęcia, nazwiska itp. z nim związane. Oczywiście, od tych elementów możemy również robić kolejne promyczki z następnymi, powiązanymi logicznie informacjami. Tworzenie takiej mapy ma na celu pomóc nam uporządkować myśli i jest dużym ułatwieniem, kiedy zaczynamy się uczyć czy powtarzać.
Innym dobrym sposobem porządkowania notatek są fiszki – małe karteczki, na których po jednej stronie zapisujemy zagadnienie, a po drugiej jego wytłumaczenie. Są one dobre do nauki pojęć, nazwisk, budowania skojarzeń czy też powtarzania słówek przy nauce języków obcych. Materiał z fiszek trzeba regularnie powtarzać. Aby powtarzanie przyniosło efekty, należy grupować fiszki w pudełku z kilkoma przegródkami. Każda kolejna przegródka wyznacza odleglejszą datę następnej powtórki. Fiszka może przeskoczyć dalej, jeśli poprawnie odpowiemy na zawarte w niej pytanie. Zamiast gromadzić stosy papierowych karteczek i tworzyć specjalne pudełka z przegródkami, można skorzystać z serwisu fiszkoteka.pl. Wirtualne fiszki w fiszkotece są trwałe i wygodne, a o optymalne wyznaczenie terminu powtórki dba specjalny algorytm analizujący nasze odpowiedzi. Dlatego nauka jest jeszcze bardziej efektywna.
Wszystkie poprzednie metody są dobre do robienia notatek z dostępnych materiałów książkowych – co jednak, gdy robimy notatki na wykładach? Otóż, notatki z wykładów wyglądają nieco inaczej – na pewno nie spisujemy ich od razu w formie fiszek czy map myśli. Warto przede wszystkim uważnie przyglądać się wykładowcy i wsłuchiować w jego słowa, aby na podstawie tonu głosu czy mowy ciała wybierać najważniejsze informacje. Wychwycone treści należy skrótowo zapisywać i łączyć z kolejnymi – takie notatki dobrze jest przepisać drugi raz w domu, ponieważ często są chaotyczne, szczególnie na początku. Dodatkowo, powtarzamy w ten sposób materiał, utrwalając go sobie w pamięci.
Umiejętność robienia dobrych notatek jest bardzo cenna. Jeśli nasze notatki mają odpowiednią kompozycję oraz skład, bez problemu możemy na ich podstawie efektywnie powtarzać materiał.